در «جمعه خونین» زاهدان چه گذشت؟
در کشتار «جمعه سیاه» زاهدان ۹۱ نفر از جمله هفت کودک کشته شدند
جمعه خونین زاهدان: ۹۱ نفر از جمله هفت کودک کشته شدند
به گفته فعالان حقوق بشر نیروهای امنیتی ایران بیش از ۸۰ نفر (به گزارش خبرگزاری حال‌وش ۹۱ نفر) را در شهر زاهدان در استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران در جریان سرکوب اعتراضاتی که همزمان با تظاهرات سراسری ایران برگزار شد، قتل عام کردند.
ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران دستور بررسی ناآرامی‌هایی جمعه ۹ شهریور (۳۰ سپتامبر) را صادر کرد که پس از نماز جمعه زاهدان آغاز شد و مقامات ایران آن را حملات «افراطی‌ها [و تجزیه طلبان]» به پاسگاه‌های پلیس توصیف کردند. با این حال فعالان می‌گویند که تصاویر هولناک اجساد خون آلود با زخم های گلوله نمادی از سیاستهای سرکوبگر تهران در قبال یک منطقه اقلیت قومی فقیر است.
زاهدان شهر اصلی سیستان و بلوچستان فقیرترین منطقه ایران در مرز پاکستان است. زاهدان یکی از معدود شهرهای ایران با اکثریت سنی می‌باشد و جمعیت این منطقه از اقلیت قومی بلوچ است که به جای مذهب غالب شیعه در ایران به اسلام سنی پایبند هستند.
در میان کشته‌شدگان نام هفت کودک و نوجوان به چشم می‌خورد.
یک کودک دو ساله با نام نامشخص و نام خانوادگی «میرشکار»، «امید صفرزهی» ۱۷ ساله، کودکی ۱۲ ساله به نام «جابر شیروزهی» فرزند احمد، کودکی ۱۱ ساله به نام «جواد پوشه» فرزند احمد، کودکی ۱۴ ساله به نام «سُدیس کشانی»، کودکی ۱۶ ساله به نام «محمداقبال نائب‌زهی» (شهنوازی) و کودکی ۱۶ ساله به نام «سامر هاشم‌زهی» کودکانی هستند که تاکنون نام آنها به فهرست کشته‌شدگان قتل عام روز جمعه زاهدان اضافه شده است.
اما به گفته بسیاری از فعالان بلوچ با توجه به این‌که کشته‌شدگان منطقه شیرآباد زاهدان فاقد شناسنامه هستند، هویت برخی از افراد از جمله کودکان تاکنون احراز نشده است.
یکی از فعالان بلوچ به نقل از نوجوانی که پس از چند روز بازداشت آزاد شده، نقل کرده است که بازجویش همراه با توهین و ناسزا به او گفته «تو که شناسنامه نداری … الان همین‌جا مثل سگ بکُشمت مگه آدمی که حساب بشی؟»
فعالان بلوچ از کاربران شبکه‌های اجتماعی درخواست کرده‌اند با استفاده از هشتگ #Speak4Zahedan صدای هم‌وطنان خود در زاهدان باشند و این فاجعه انسانی را به گوش جهانیان برسانند.
فعالان از مدت‌ها پیش شکایت داشتند که این منطقه قربانی تبعیض‌های حکومت آخوندی شیعه ایران شده است، به طوری که سالانه تعداد نامتناسبی از بلوچ‌ها در درگیری‌ها کشته و همچنین اعدام می‌شوند.
این منطقه شاهد حملات متعدد به نیروهای امنیتی ایران بوده است که تهران گروه‌های تندرو سنی را مقصر می‌داند و در عین حال منطقه مرزی استان نیز به عنوان مرکز قاچاق مواد مخدر توسط باندهای مسلح شناخته می شود.
عفو بین‌الملل اعلام کرد که در سال ۲۰۲۱ حداقل ۱۹ درصد از اعدام‌ها مربوط به اقلیت بلوچ بوده است که به گفته این سازمان پنج درصد از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند.
عبدالله عارف مدیر کمپین فعالان بلوچ (BAC) مستقر در بریتانیا گفت «کشتن بلوچ هزینه زیادی برای دولت ایران ندارد.»
ناآرامی های سیستان و بلوچستان دو هفته پس از اعتراضات سراسری در ایران به دلیل کشته شدن مهسا امینی که توسط پلیس بدنام امنیت اخلاقی دستگیر شده بود، آغاز شد.
با این حال محرک اعتراضات در سیستان و بلوچستان اتهام تجاوز به یک دختر ۱۵ ساله توسط فرمانده پلیس منطقه در بندر چابهار در این استان بود. اگر چه مشخص نیست که این نوجوان چرا بازداشت شده است [اما برخی گزارش ها حاکی از آن است که به عنوان شاهد در یکی از پرونده های پلیس احضار شده بوده است.]
این اتهام ماه گذشته توسط امام جمعه شهر راسک در جنوب زاهدان علنی شده بود و اعتراضاتی را در پی داشت که سپس به شهر اصلی منطقه گسترش یافت.
به گفته عارف تظاهرات برای روز ۹ شهریور پس از نماز جمعه زاهدان برنامه ریزی شده بود. تظاهرکنندگان سپس در اعتراض به تجاوز جنسی به سمت اداره پلیس رفتند و همچنین علیه علی خامنه‌ای رهبر دیکتاتور ایران شعار سر دادند.
برخی کاربران در توییتر به گزارش پزشکی استناد کرده‌اند که گفته است عمده مجروحان کشتار روز جمعه زاهدان از پشت سر و با شلیک مستقیم گلوله زخمی شده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد معترضان در حال فرار بوده‌اند نه حمله به سمت نیروهای امنیتی.
عبدالحمید اسماعیل‌زهی امام جمعه اهل سنت زاهدان در اظهارنظری درباره این کشتار گفته است «در حادثه کشتار جمعه گذشته در این شهر نه «جیش‌العدل» و نه هیچ «گروهک دیگری» نقش نداشته‌اند.»
برخی فعالان بلوچ گزارش داده‌اند در بیمارستان خاتم زاهدان به مجروحان گفته شده است که بگویند «عضو جیش‌العدل» هستند تا بگذارند عمل جراحی رویشان انجام شود.
همچنین در روزهای گذشته اعلام شده بود با بستری شدن ده‌ها معترض بلوچ بیمارستان‌های زاهدان از روز شنبه با کمبود خون روبه‌رو شده‌اند.
عبدالحمید اسماعیل‌زهی روز دهم مهر ماه نیز گفته بود نیروهای سرکوب به سمت مردمی که پس از نماز جمعه در حال بازگشت به خانه‌هایشان بودند تیراندازی کردند «اکثر این تیرها به سر و قلب این نمازگزاران شلیک شده و مشخص است کار تک‌تیراندازها بوده است.»
عارف گفت که تعداد کشته شدگان به دلیل کمبود خون و بانداژ تشدید شده، به این معنی که بسیاری از مجروحان بر اثر جراحات جان خود را از دست دادند. عارف افزود «بسیاری از ترس دستگیری به بیمارستان مراجعه نکردند و درمان خانگی را ترجیح دادند اما خون زیادی از دست دادند.»
عفو بین‌الملل اعلام کرد که بر اساس شواهد این نهاد «اکثر قربانیان از ناحیه سر، قلب، گردن و تنه مورد اصابت گلوله قرار گرفته‌اند که نشان می‌دهد قصد واضحی برای کشتن یا صدمه زدن جدی به مردم وجود داشته است.»
عفو بین‌الملل گفت «اقلیتی» از معترضان به سمت ایستگاه پلیس سنگ پرتاب کردند. نیروهای امنیتی با شلیک «گلوله های واقعی، گلوله های فلزی و گاز اشک آور» از جمله از پشت بام پاسگاه پلیس پاسخ دادند.
عارف گفت که اعتراضات سپس در سراسر شهر گسترش یافت و سایر پاسگاه های پلیس را هدف گرفت. عارف گفت «پلیس می‌خواست با [کشتار زاهدان] پیامی به مردم بدهد.»
با وجود اختلال گسترده اینترنت در زاهدان و نقاط دیگر استان سیستان و بلوچستان بر اساس برخی گزارش‌ها هنوز درگیری‌های پراکنده و سرکوب اعتراض شهروندان بلوچ ادامه دارد.
بسیاری از فعالان حقوق بشری و کاربران در شبکه‌های اجتماعی کشتار نیروهای سرکوب جمهوری اسلامی در زاهدان را «جمعه خونین» و «جمعه سیاه» زاهدان خواندند.
عبدالله عارف گفت که نیروهای امنیتی از پهپادهای هوایی و فناوری تشخیص چهره برای شناسایی معترضان و دستگیری آنها استفاده کردند.
گزارش ها حاکی از آن است که تفتان گذرگاه اصلی مرزی شرق زاهدان بین ایران و استان بلوچستان پاکستان در پی ناآرامی ها بسته شده است.
در همین حال اعدام بلوچ ها ادامه دارد. به گفته سازمان حقوق بشر ایران چهار نفر از پنج نفری که در آخر هفته به دلیل جرایم مربوط به مواد مخدر در زندان مشهد به دار آویخته شدند بلوچ بودند. از ۲۵۱ نفری که در سال جاری در ایران اعدام شدند ۶۷ نفر بلوچ بودند.
کشتار مردم زاهدان اعتراضات سراسری ایران کشتار مردم زاهدان اعتراضات سراسری ایران کشتار مردم زاهدان اعتراضات سراسری ایران کشتار مردم زاهدان
