انتظار نمی رود که مرگ ناگهانی ابراهیم رئیسی بر اقدامات گروه‌هایی مانند حزب الله و حوثی ها که برای قدرت جمهوری اسلامی حیاتی هستند، تأثیر بگذارد

کارشناسان می‌گویند که استفاده جمهوری اسلامی از جنگ نیابتی پس از مرگ رئیسی ادامه خواهد داشت

در حالی که پس از مرگ رئیس جمهور و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در سقوط هلیکوپتر، عدم اطمینان در مورد جانشینی سیاسی در ایران احاطه شده است، تحلیلگران می گویند بعید است که مرگ آنها قدرت پیش بینی کشور را از طریق گروه های متحد به شدت مسلح در خاورمیانه تغییر دهد.

گروه‌های تروریستی حزب‌الله در لبنان، حوثی‌ها در یمن، شبه‌نظامیان متعدد در عراق و وحوش حماس در سرزمین‌های فلسطینی در توانایی جمهوری اسلامی برای اعمال نفوذ بسیار فراتر از مرزهایش علی‌رغم اینکه دهه‌ها تحت تحریم‌های اقتصادی سخت‌گیرانه بودند، محور هستند.

جمهوری اسلامی از طریق نیروی قدس، یکی از بخش‌های سپاه پاسداران با این گروه‌ها همکاری می‌کند. سپاه پاسداران پاسخ مستقیم به علی خامنه ای میدهد، نه به دولتی که توسط رئیس جمهور اداره می شود. بنابراین حتی در زمان مانورهای داخلی و بلاتکلیفی پس از کشته شدن رئیس جمهور ابراهیم رئیسی در روز یکشنبه و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، تحلیلگران انتظار دارند که تغییرات کمی در ریتم حملات یا رویکرد کلی گروه ها ایجاد شود.

در واقع روز دوشنبه درگیری هایی بین حزب الله و ارتش اسرائیل در نزدیکی مرز اسرائیل و لبنان رخ داد. صبح روز سه شنبه گروه‌های مرتبط با جمهوری اسلامی در عراق اعلام کردند که به پایگاهی در اسرائیل حمله کرده اند. گویی متحدان رژیم ایران با انجام انواع حملاتی که در ماه‌های اخیر رایج شده‌اند، نشان می‌دهند که این کار طبق معمول انجام می‌شود.

از همان پیام‌های اولیه‌ای که رژیم ایران پس از ناپدید شدن هلیکوپتر رئیس‌جمهور فرستاد، واضح بود که آنها می‌خواستند تصویری از ثبات در اطراف جانشینی نشان دهند و فعالیت‌های گروه‌ها بخشی از آن خواهد بود.

جمهوری اسلامی به خوبی می‌داند که در این لحظه آسیب‌پذیرترین کشور است و از این رو برای آن‌ها بسیار مهم است که بتوانند سیاست‌های نهادینه‌سازی شده‌ای دارند که به افراد وابسته نیستند و نشان دهند که توانایی مقابله با مشکلات را دارند. اتفاقی غیرقابل پیش‌بینی بود.

در کشوری که روحانیون دارای اقتدار نهایی هستند، تغییر در رهبران عالی بسیار مهمتر از تغییر روسای جمهور خواهد بود. به گفته کارشناسان، جمهوری اسلامی مدیریت عمومی خود در مورد مرگ رئیسی را وسیله ای برای نشان دادن این موضوع می داند که جانشینی نهایی خامنه ای ۸۵ ساله را به همان راحتی مدیریت خواهد کرد.

از آنجایی که این نیروی قدس است که شبه نظامیان را مدیریت می کند و به آنها تسلیحات، آموزش و اطلاعات می دهد، دلیلی وجود ندارد که انتظار تغییر بزرگی در این روابط داشته باشیم.

جمهوری اسلامی هر نوع اختلال داخلی را فرصتی برای دشمنان خود می‌بیند، بنابراین در ۵۰ روز آینده آنها حتی پارانوئیدتر خواهند شد و این ممکن است آنها را کمی محتاط‌تر کند. 

یکی از اخطارها این است که اگر نیروهای نیابتی در این دوره عدم اطمینان مورد حمله قرار گیرند، ممکن است جمهوری اسلامی بیش از حد معمول مشتاق باشد که این گروه ها تلافی کنند و از ظاهر شدن ضعف جلوگیری کنند.

با این حال، هر روز بیشتر گروه‌های نیابتی خود تصمیم‌گیری می‌کنند که چه زمانی و کجا حمله کنند و این امر جمهوری اسلامی را در تنظیم اقدامات خود دشوار می‌کند. این بدان معناست که خطر محاسبات نادرست بسیار واقعی وجود دارد که می تواند چرخه تلافی جویانه را ایجاد کند.

دو تن از اعضای ارشد این گروه ها در عراق گفتند که انتظار تغییری در الگوی حملات خود نداشتند.

با این حال یک راه وجود دارد که گروه ها حداقل به طور مماس تحت تأثیر سقوط هلیکوپتر مرگبار در ایران قرار گیرند.

در حالی که توجه به مرگ رئیسی معطوف شده است، اما این امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه بود که دائماً در سراسر خاورمیانه سفر می کرد و به طور مرتب با رهبران سیاسی گروه های مسلح در ارتباط بود. جناح هایی که در دولت های خود به آنها نزدیک بودند.

این نقش زمانی توسط قاسم سلیمانی ایفا می شد تا اینکه ایالات متحده او را در سال ۲۰۲۰ به درک واصل کرد. به گفته برخی از رهبران محور مقاومت که کار کرده اند، جانشین او، اسماعیل قاآنی دارای شخصیت ضعیف تری است.

این بدان معناست که این نقش به عهده امیرعبداللهیان بود تا به حفظ این روابط کمک کند. اکنون، این یک سئوال پیش آمده که آیا گروه هایی که کنترل برخی از آنها در حال حاضر برای جمهوری اسلامی دشوار است، می توانند دشوارتر شوند یا خیر.