ماموریت مهره‌های علی خامنه‌ای در رقابت‌های نمایشی انتخابات فرمایشی
پنج نامزد اصول‌گرا و یک اصلاح‌طلب؛ همه برای یک نفر
ماموریت مهره‌های علی خامنه‌ای در رقابت‌های نمایشی انتخابات فرمایشی
وزارت کشور جمهوری اسلامی روز یکشنبه بیستم خرداد، اسامی شش نامزد تایید صلاحیت‌شده برای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری را رسماً اعلام کرد. بدین ترتیب، محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی، مصطفی پورمحمدی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و مسعود پزشکیان رقابت‌های انتخاباتی خود را آغاز کردند.
از میان این افراد، قالیباف، زاکانی، قاضی‌زاده هاشمی و جلیلی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز حضور داشتند. به جز پزشکیان، بقیه نامزدها به جریان اصول‌گرایان تعلق دارند.
با اعلام اسامی نامزدهای نهایی برای این دوره از انتخابات، گمانه‌زنی‌ها درباره احراز صلاحیت‌ها و نامزدهای اصلی شدت گرفت. در ساعات اخیر، برخی رسانه‌ها و افراد وابسته به جریان اصول‌گرا ادعا کرده‌اند که رقابت اصلی میان سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف خواهد بود. در همین حال، رسانه‌های وابسته به جریان اصلاحات با شروع تبلیغات گسترده برای مسعود پزشکیان، معتقدند که او می‌تواند یکی از دو نامزدی باشد که به مرحله دوم راه می‌یابد.
مخالفان جمهوری اسلامی با گسترش هشتگ رای نمی‌دهم در شبکه‌های اجتماعی تأکید کردند که تفاوتی میان جریان‌های اصول‌گرا و اصلاح‌طلب در جمهوری اسلامی نمی‌بینند.
محمدباقر قالیباف
رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی با کسب حدود ۴۰۰ هزار رأی مجدداً بر کرسی ریاست مجلس نشست و سوگند یاد کرد که به تعهدات خود پایبند خواهد بود. اما آرزوی تصدی ریاست‌جمهوری بر او چیره شد و قالیباف کمتر از یک هفته پس از تصاحب ریاست مجلس، برای ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری به وزارت کشور رفت.
نام او با برخورد گازانبری با دانشجویان معترض و فساد املاک نجومی در ذهن مردم تداعی می‌شود. او یکی از پرحاشیه‌ترین مقامات جمهوری اسلامی است و افشاگری‌های متعدد درباره فساد مالی و تخلفات او و خانواده‌اش بارها مورد توجه عموم قرار گرفته است.
پرونده املاک نجومی شهرداری تهران، فروش تراکم در تهران و مصوبه برج‌باغ‌ها، ماجرای سیسمونی‌گیت، درخواست اقامت اسحاق قالیباف از دولت کانادا، مدارس لوکس الیاس قالیباف و سرقت شمش طلا از خانه‌اش، بودجه اختصاصی شهرداری تهران به خیریه همسر قالیباف و ماجرای تراول‌گیت در مجلس یازدهم تنها بخشی از موارد مرتبط با رئیس کنونی مجلس شورای اسلامی‌اند که از تخلفات و فسادهای مالی او، خانواده و اطرافیانش پرده برمی‌دارد.
قالیباف که از سال‌ها قبل سودای رئیس‌جمهوری شدن را در سر داشت، حالا بیش از هر زمان دیگری خود را به تصاحب این جایگاه نزدیک می‌بیند. تا آنجا که تقریبا تمام رسانه‌ها و چهره‌های وابسته به حاکمیت اذعان کرده‌اند شهردار سابق تهران یکی از دو نامزد اصلی است. برخی هم می‌گویند احتمال دارد قالیباف به همراه یکی دیگر از نامزدها به دور دوم راه یابد.
سعید جلیلی
پس از سقوط هلی‌کوپتر حامل ابراهیم رئیسی و همراهانش، سعید جلیلی یکی از اولین کسانی بود که تبلیغات زودهنگام انتخابات ریاست‌جمهوری را آغاز کرد و به نزدیکانش دستور داد تا در فضای مجازی او را به عنوان گزینه اصلح معرفی کنند.
سعید جلیلی که پیش از این دو بار در انتخابات ریاست‌جمهوری شکست خورده بود، از اولین افرادی بود که با حضور در وزارت کشور نامزدی خود را اعلام کرد.
او در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، سرپرستی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای جمهوری اسلامی را بر عهده داشت. مردم ایران جلیلی را بیشتر به دلیل تحریم‌هایی می‌شناسند که حاصل مذاکرات ناموفق او بود، نه به خاطر نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری. در همان دوره‌ای که سعید جلیلی به عنوان مذاکره‌کننده ارشد به اروپا سفر می‌کرد، قطعنامه‌های سنگینی علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید؛ تحریم‌ها و قطعنامه‌هایی که اقتصاد ایران را تحت‌تأثیر قرار دادند و زندگی مردم را دشوارتر کردند.
جلیلی اکنون دوباره با همان شیوه‌های قبلی و با استفاده از ترفندهایی مانند نمایش ساده‌زیستی، با ماموریتی که از مقامات بالا دریافت کرده، وارد میدان شده است.
در انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری، جمهوری اسلامی با معرفی سعید جلیلی که به مواضع تندش معروف بود، از ترفند انتخاب بین بد و بدتر استفاده کرد و توانست بسیاری از مردم را به رای دادن به حسن روحانی ترغیب کند. اینکه آیا در انتخابات چهاردهم نیز سعید جلیلی همان نقش سابق را بازی خواهد کرد یا گزینه مورد نظر خامنه‌ای برای ریاست‌جمهوری است، در روزهای آینده مشخص می‌شود.
علیرضا زاکانی
شهردار جنجالی تهران در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری به عنوان نامزد پوششی شرکت کرد و در نهایت به نفع ابراهیم رئیسی کنار کشید. به پاس این حمایت، به منصب شهرداری منصوب شد، در حالی که نه تحصیلات مرتبط با مدیریت شهری داشت و نه انتخابش با قوانین داخلی جمهوری اسلامی همخوانی داشت.
با این وجود، وزیر کشور دولت ابراهیم رئیسی حکم علیرضا زاکانی را به عنوان شهردار تهران تأیید کرد و رئیس سابق سازمان بسیج دانشجویی به سمت شهرداری منصوب شد. برای حمایت از این انتصاب، قانون انتخاب شهردار تغییر یافت تا به نفع زاکانی باشد.
علیرضا زاکانی از پرحاشیه‌ترین شهرداران تهران در پنج دهه اخیر است. از اقدامات او می‌توان به انتصاب‌های فامیلی، درآمدزایی از قطع درختان تهران، استقرار نیروهای حجاب‌بان در ایستگاه‌های مترو، رسمیت دادن به شغل زباله‌گردی، سوءاستفاده از کودکان کار و زباله‌گرد، پرداخت کمک‌هزینه مسکن به وابستگان جمهوری اسلامی، واگذاری زمین ۳۰ هزار متری به شرکت هواپیمایی ماهان، گم شدن ۱۷ هزار میلیارد تومان از درآمدهای شهرداری، پرونده فساد ۲۰ هزار میلیارد تومانی، تراکم‌فروشی، قراردادهای مبهم با چین، از کار افتادن پله‌برقی‌های تهران، تخریب غیراصولی ساختمان‌های خلازیر و تعطیلی خانه اندیشمندان علوم انسانی اشاره کرد. با وجود این کارنامه پربار از اقدامات فراقانونی، او همواره ادعای مبارزه با فساد را مطرح کرده و اعلام کرده است که قصد ندارد در این دوره به نفع هیچ نامزدی کنار برود.
زاکانی که برای ثبت‌نام در انتخابات در میانه یک روز کاری به همراه تعدادی از مدیران شهرداری به وزارت کشور رفت، پس از تأیید صلاحیتش مدعی شد که از امکانات شهرداری برای تبلیغات انتخاباتی‌اش استفاده نمی‌کند. با این حال، اندکی پس از این ادعا، مدیر مالی شهرداری را به عنوان رئیس ستاد انتخاباتی خود منصوب کرد.
مصطفی پورمحمدی
دبیرکل جامعه روحانیت مبارز، رئیس هیئت امنای مرکز اسناد انقلاب اسلامی و استاد دانشگاه امام صادق در جمهوری اسلامی دارای تجربیات مدیریتی متعددی است. از جمله سمت‌های او می‌توان به دادستانی انقلاب اسلامی در استان‌هایی چون خوزستان و هرمزگان و وزارت دادگستری در دولت یازدهم اشاره کرد. با این حال، نام او همچون ابراهیم رئیسی یادآور اعدام‌های دسته‌جمعی سال ۱۳۶۷ است.
مصطفی پورمحمدی به همراه ابراهیم رئیسی، مرتضی اشراقی و حسینعلی نیری عضو هیئت چهار نفره‌ای بودند که به هیئت مرگ معروف است. گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشری نشان می‌دهند که اعضای این هیئت مسئول مستقیم اعدام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ بوده‌اند.
پس از فاش شدن نقش اعضای هیئت مرگ در اعدام‌های سال ۱۳۶۷، مصطفی پورمحمدی که در آن زمان نماینده وزارت اطلاعات بود، نقش خود را در کشتار زندانیان انکار کرد. اما با انتشار فایل صوتی گفت‌وگوی اعضای هیئت مرگ با حسینعلی منتظری، پورمحمدی از اعدام زندانیان دفاع کرد و اظهار داشت که به اجرای حکم خدا درباره منافقان افتخار می‌کند.
بر اساس گزارش سازمان حقوق بشر ایران، مصطفی پورمحمدی در قتل‌های زنجیره‌ای نیز نقش داشته است. او پیش‌تر در مصاحبه‌ای اعتراف کرده بود که این قتل‌ها خودسرانه نبوده‌اند و جانشین او مدیریت این پروژه را بر عهده داشته است.
در دولت محمود احمدی‌نژاد، مصطفی پورمحمدی به عنوان وزیر کشور بود و در دولت حسن روحانی، به عنوان وزیر دادگستری فعالیت داشت. او همچنین در انتخابات خبرگان رهبری در سال ۱۳۹۴ از استان البرز نامزد شد، اما شورای نگهبان صلاحیتش را تایید نکرد.
تایید صلاحیت پورمحمدی در انتخابات ریاست‌جمهوری، به نظر برخی تحلیلگران، نشان از محدود شدن حلقه وابستگان رژیم در سال‌های اخیر دارد. این واقعیت نشان می‌دهد که دعوای قدرت در جمهوری اسلامی به جاهای باریک رسیده و تأکید بر نیاز به حضور اصول‌گرایان در صحنه سیاست افزایش یافته است.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی
وقتی ابراهیم رئیسی به عنوان نامزد پوششی در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم حضور یافت، ادعا کرد که هدف اصلی او مبارزه با فساد و تکاندن سفره انقلاب است. اما در طول کارزارهای انتخاباتی، حامیان او به نفع ابراهیم رئیسی رای دادند، و پس از تشکیل دولت سیزدهم، وی سهمی از سفره انقلاب را به خود اختصاص داد و به عنوان رئیس بنیاد شهید معرفی شد.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در دوره‌های هشتم تا یازدهم متوالی، به عنوان نماینده مجلس شورای اسلامی خدمت کرد و در سه دوره نیز به عنوان نایب‌رئیس مجلس فعالیت داشت. اما در ماه خرداد سال ۱۴۰۰، از مجلس خارج شده و به عنوان دستیار رئیس‌جمهوری و رئیس بنیاد شهید منصوب شد.
قاضی‌زاده هاشمی، اولاً به عنوان نزدیک به جریان پایداری و حتی سخنگوی آن شناخته می‌شد، اما به تدریج از این جریان فاصله گرفت. او می‌داند که در این دوره احتمال تصاحب جایگاه ریاست‌جمهوری برایش کمتر است، اما به دلیل صدور بیانیه مشهور گام دوم انقلاب تصمیم گرفته است در انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شود.
او در مصاحبه‌ای هم گفت که در اندیشکده‌ای به نام بسامد گام دوم انقلاب همراه با جمعی متشکل از ۱۰۰ نفر برنامه‌ای را برای آنچه انقلاب در مدل حکمرانی نامیده‌اند، تنظیم کرده‌اند. اینکه این افراد چه کسانی‌اند و بودجه آن‌ها از کجا تامین می‌شود، مشخص نیست اما کارنامه قاضی‌زاده هاشمی نشان می‌دهد که ادعاها و شعارهایش درباره مبارزه با فساد و الگوی جدید حکمرانی باورپذیر نیست.
تنها در یک مورد، موضوع بانک دی، زیرمجموعه بنیاد شهید، قابل توجه است. قبل از استقرار قاضی‌زاده هاشمی در بنیاد شهید، بانک دی از ثروتمندترین بانک‌های ایران بود، اما در دوران ریاست او به یکی از زیان‌ده‌ترین بانک‌ها تبدیل شد. بر اساس گزارش سایت اقتصاد۲۴، به دلیل مدیریت غلط منابع، دارایی‌های بانک دی از جمله نیروگاه دماوند، کوهستان پارک مشهد، زمین مترو صادقیه تهران، مجتمع فرهنگی تفریحی چشم تهران، شرکت سرمایه‌گذاری بوعلی و موارد بسیار دیگر به مزایده گذاشته شدند.
نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کنیم، این است که بانک دی، زیرمجموعه و تحت کنترل بنیاد شهید و امور ایثارگرانی قرار دارد که ریاست آن به عهده قاضی‌زاده هاشمی است، فردی که در زمان مبارزات انتخاباتی برای ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ ادعا کرده بود مشکلات بورس را می‌توان سه روزه حل کرد. اما در حال حاضر، بانک زیرمجموعه‌اش حتی از فرابورس نیز لغو پذیرش شده است.
مسعود پزشکیان
پس از اعلام اسامی نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری، رسانه‌ها و فعالان اصلاح‌طلب تبلیغات فراگیری برای مسعود پزشکیان را آغاز کردند و ادعا کردند که او می‌تواند یکی از دو نامزد راه‌یافته به دور دوم انتخابات باشد.
قبل از مراجعه به وزارت کشور برای ثبت نام در انتخابات، مسعود پزشکیان صراحتاً اعلام کرد که هدف اصلی از شرکت در انتخابات، افزایش مشارکت مردم در فرآیند انتخابات است.
پزشکیان در دوره‌های مختلف مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده تبریز حضور داشت و در دوره دهم نیز نایب‌رئیس اول بود. او در دوران محمد خاتمی وزیر بهداشت شد.
روزنامه‌های هم‌میهن و سازندگی در روز دوشنبه تصویر صفحه اول خود را به مسعود پزشکیان اختصاص دادند. جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات، اظهار کرد که او می‌تواند نماینده صدای بی‌صدایان و زنان مطالبه‌گر باشد. اعضای دیگر جبهه اصلاحات نیز از مسعود پزشکیان حمایت کردند و این حمایت‌ها در شبکه‌های اجتماعی به چشم می‌خوردند.
اما در سوی دیگر ماجرا، تحلیلگران بر این باورند که جمهوری اسلامی با تایید صلاحیت یکی از نامزدهای کمترشناخته‌شده اصلاح‌طلبان قصد دارد با تکرار الگوی انتخابات ۱۴۰۰، مشارکت در انتخابات را بالا ببرد و خود را تا حدودی از چالش تحریم نجات دهد؛ ماموریتی که خود مسعود پزشکیان نیز به‌خوبی به آن واقف است.
ماموریت مهره‌های علی خامنه‌ای در رقابت‌های نمایشی انتخابات فرمایشی
