لرد رابرتسون، وزیر دفاع سابق و رهبر ناتو، روسیه، چین، جمهوری اسلامی و کره شمالی را چهارگانه مرگبار توصیف کرد

قدرت‌های محور جدید؛ چین، روسیه، جمهوری اسلامی و کره شمالی در حال ایجاد روابط نزدیک‌تر هستند

در بحبوحه جنگ روسیه در اوکراین، درگیری اسرائیل و حماس، و تهدیدهای مکرر چین به حمله به تایوان برخی از تحلیلگران امنیتی و نظامی می گویند که روسیه، چین، جمهوری اسلامی و کره شمالی قدرت های محور جدید هستند و ما به سمت سومین جنگ جهانی حرکت می کنیم. 

استقرار قدرت های محور در دهه ۱۹۳۰ راه را برای جنگ جهانی دوم هموار کرد. قراردادهای امضا شده بین آلمان، ایتالیا و ژاپن در سال ۱۹۳۶ آنها را در منافع توسعه طلبانه و نفرت آنها از متحدان غربی متحد کرد.

آخرین بار در سال ۲۰۰۲ توسط جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور سابق ایالات متحده، از واژه مشابهی استفاده شد و جمهوری اسلامی، عراق و کره شمالی را به عنوان محور شرارت در پی حادثه ۱۱ سپتامبر توصیف کرد.

پیش از بررسی جدید دفاعی بریتانیا، لرد رابرتسون، وزیر دفاع سابق و رهبر ناتو، روسیه، چین، جمهوری اسلامی و کره شمالی را چهارگانه مرگبار توصیف کرد.

همچنین هشدارهایی وجود دارد که بیش از یکی از آنها خطر آغاز جنگ جهانی سوم را در پنج سال آینده دارد.

قدرت های محور اصلی چه کسانی بودند؟

در پی جنگ جهانی اول، آلمان نازی، ایتالیای فاشیست و ژاپن امپراتوری همه رژیم‌های استبدادی بودند که در نهایت برای تسلط نظامی و فرهنگی در مناطق مربوطه خود بودند.

علیرغم نظرات مختلف، این سه رهبر معتقد بودند که متحد شدن در برابر امثال بریتانیا و ایالات متحده از نظر استراتژیک به آنها کمک می کند.

در سال ۱۹۳۶، اعلامیه محور رم-برلین آلمان آدولف هیتلر و ایتالیا بنیتو موسولینی را گرد هم آورد. به سرعت در همان سال با پیمان ضد کمیترن آلمان و ژاپن دنبال شد.

بر خلاف ناتو که پس از جنگ جهانی دوم برای جلوگیری از وقوع یک درگیری جهانی دیگر ایجاد شد، محور بین آلمان، ایتالیا و ژاپن یک اتحاد رسمی نبود.

آنها اجلاس های سه جانبه برگزار نکردند و هماهنگی در طول جنگ اغلب حداقلی بود، اما ایدئولوژی مشترک آنها قدرت های جهانی را به دو دسته تقسیم کرد که موافق آن بودند و آنها که موافق نبودند.

محور جدید چه زمانی شکل گرفت؟

به گفته دکتر آلن مندوزا، مدیر اجرایی انجمن هنری جکسون، اگرچه این چهار حکومت مدت‌هاست که ضد غربی بوده‌اند، اما رابطه محوری بین آنها در فوریه ۲۰۲۲ تبلور شد.

این زمانی اتفاق افتاد که چند روز قبل از حمله روسیه به اوکراین، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به دیدار همتای خود شی جین پینگ در پکن رفت و اعلام کرد که مشارکت بین کشورهای آنها بدون محدودیت است.

ایوی آسپینال، مدیر گروه سیاست خارجی بریتانیا، می افزاید پس از خود تهاجم، تحریم های اقتصادی تحمیل شده توسط غرب پوتین را وادار کرد تا به طور فزاینده ای به سمت چین، جمهوری اسلامی و کره شمالی روی بیاورد که به شیوه ناتو با جنگ مخالفت نمی کنند.

هم جمهوری اسلامی و هم کره شمالی در تلاش‌های جنگی در اوکراین به روسیه کمک کرده‌اند، اولی در ابتدا پهپادها را تأمین می‌کرد، اما اخیراً موشک‌هایی ارسال می‌کرد. اما نشانه هایی از همکاری فزاینده بین هر چهار رژیم پیش از تهاجم است.

در سال ۲۰۱۹، جمهوری اسلامی مانورهای دریایی سه جانبه سالانه را با روسیه و چین در دریای عرب آغاز کرد که جدیدترین رزمایش در ماه مارس برگزار شد.

و در سال ۲۰۲۱ یک قرارداد همکاری ۲۵ ساله با چین امضا کرد که در آن پکن متعهد شد ۴۰۰ میلیارد دلار برای تقویت اقتصاد ایران از طریق توسعه بخش‌های انرژی، حمل‌ونقل و تولید در ازای دریافت نفت ایران با تخفیف، تقویت کند.

همچنین در سال ۲۰۲۱، چین به ایران اجازه دسترسی به سیستم ماهواره‌ای ناوبری BeiDou خود را برای کمک به اشتراک‌گذاری اطلاعات داد.

دو جنگ با حمایت قدرت های هسته ای

با کمک جمهوری اسلامی و کره شمالی به روسیه در اوکراین، آغاز جنگ اسرائیل و حماس در اکتبر ۲۰۲۳ دومین درگیری بزرگ با قدرت‌های هسته‌ای بود که در حاشیه قرار گرفت.

علاوه بر درگیری‌ها بین اسرائیل و حزب‌الله لبنان، جمهوری اسلامی از طریق حمایت از حماس و شورشیان حوثی در یمن که از سال گذشته به کشتی‌های مرتبط با اسرائیل در دریای سرخ حمله می‌کنند در درگیری‌ها دخالت دارد.

زمانی که تهران در آوریل حمله موشکی و پهپادی بی‌سابقه‌ای را به اسرائیل انجام داد، ایالات متحده و بریتانیا را وادار کرد تا به دفاع از اسرائیل بیایند و دو طرف را نسبت به دهه‌های گذشته به جنگ همه جانبه نزدیک‌تر کرد.

در همین حال، ولادیمیر پوتین روابط خود را با کره شمالی تقویت کرده است.

او در ماه ژوئن برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته به پیونگ یانگ سفر کرد تا با کیم جونگ اون، رهبر این کشور، قرارداد دفاعی متقابل امضا کند. کیم اعلام کرد که وضعیت در جهان به سرعت تغییر می‌کند ما قصد داریم تعامل استراتژیک با روسیه را تقویت کنیم.

سپس، گرانت شاپس، وزیر دفاع بریتانیا گفت که این دیدار نشان می دهد که چگونه محور جدید استبداد برای تضعیف آزادی های ما کار می کند.

آسپینال می‌گوید گفت‌وگو درباره هسته‌ای به روشی بازگشته است که سال‌ها نبوده است.

چین نقطه اتصال است

پوتین همچنین در سال جاری به تقویت روابط خود با چین ادامه داده است. او و شی در ماه مه، قبل از اینکه در ژوئیه در نشستی در قزاقستان اعلام کنند که روابط روسیه و چین بهترین دوره تاریخ خود را تجربه می‌کند، متعهد به دوران جدید مشارکت بین پکن و مسکو شدند.

و در حالی که از یک بحران تمام عیار در خاورمیانه اجتناب شده است، بسیاری از کارشناسان استدلال می کنند که حمله احتمالی چین به تایوان یک تهدید بیشتر است.

آسپینال می‌گوید در حال حاضر چین کمترین مشارکت را در این محور دارد، زیرا اقتصاد آن خیلی خوب عمل نمی‌کند، بنابراین تلاش می‌کند پای خود را در روابط اقتصادی با غرب نگه دارد.

اما اگر دونالد ترامپ در ریاست جمهوری آمریکا پیروز شود، روابط آمریکا و چین به سرعت بدتر خواهد شد.

اگر ترامپ قرار بود کار شدیدی انجام دهد، چین می‌توانست کار شدیدی انجام دهد و به نوبه خود چین انزواطلب‌تر می‌شد و می‌بینید که چین، روسیه و جمهوری اسلامی به هم نزدیک‌تر می‌شوند. بنابراین چین محور اصلی اینجاست.

دکتر مندوزا می‌افزاید روسیه مطمئناً متجاوزترین قدرت‌ها است اما چین قدرتمندترین است.

او می‌گوید با چشم‌انداز واقعی یک کاخ سفید ترامپ دوم، به نظر می‌رسد که ایالات متحده به طور فزاینده‌ای از تایوان در برابر چین دفاع می‌کند، با پتانسیل یک درگیری بین‌المللی بسیار بزرگ که می‌تواند به راحتی به کشورهای دیگر سرایت کند.

قدرت‌های محور جدید؛ چین، روسیه، جمهوری اسلامی و کره شمالی در حال ایجاد روابط نزدیک‌تر هستند